GKv Capelle aan den IJssel Noord

Geschiedenis

Voorgeschiedenis

Het drassige land in deze streken rondom het huidige Capelle aan den IJssel is vanaf ongeveer 1100 ontgonnen vanaf de noordoever van de IJssel. Er vestigden zich bewoners, die in drie kernen gingen wonen.

Naast Dorp en Keeten ontwikkelde zich na de drooglegging van de Prins Alexanderpolder (1874, De Schinkel of Schenkel, waar boeren en tuinders een dorp maakten met een eigen karakter.

Kerkstichting in De Polder

De mensen in De Polder gingen voor een roomse kerkdienst naar Kralingen en voor een protestantse dienst sloten ze zich aan bij de Dorpskerk. Daarnaast waren er groepjes ‘verontrusten’ die hun honger naar het Woord van God stilden door elkaar thuis een goede preek voor te lezen en samen over het geloofsleven te spreken. Uit een van deze ‘conventikels’ is onder leiding van de heer H. Stam een gemeente ontstaan die vandaag nog vergadert in ‘Eben Haëzer’ aan het Ericaplein. Stam werd in 1896 door ds. B. Sterkenburg bevestigd als predikant. Er was ook evangelisatiewerk: de Kralingse timmerman L. ’t Hoen stichtte in De Polder een zondagsschool. In 1879 liet hij op zijn kosten een school voor Christelijk Onderwijs bouwen op de hoek van de Bermweg en de Capelseweg: de Prins Alexanderschool.
De beweging van de Doleantie kreeg invloed in Capelle. Het hervormde kerkbestuur weigerde echter voorlichting te geven. Het vond dit geheel in strijd met de roeping van de kerkeraad, die tot taak had mee te werken tot den bloei der Nederlandse Hervormde Kerk en niet om haar te verdelen. Maar door medewerking van de dolerende classis Rotterdam is uiteindelijk op 19 januari 1888 de Nederduits Gereformeerde Kerk gesticht. Er werden ouderlingen bevestigd, naast armenverzorgers, die wij tegenwoordig diakenen noemen.

Gereformeerde Kerken in Capelle, Het Veer en Krimpen.

De kerk kon voor ƒ100,- per jaar vergaderen in de PrinsAlexanderschool. In september 1888 doen acht catechisanten belijdenis. De eerste predikant is ds. M. van den Boom. Hij arriveert in december 1892. De tweede predikant, die blind was, werd ds. W. Hoogland. Capelle was zijn eerste en bleef zijn enige gemeente.

In 1913 krijgt de gemeente een eigen kerkgebouw aan Bermweg 332. In 1918 werkt Capelle met de kerk te Kralingen samen voor de instituering van een gereformeerde kerk in het tegenwoordige Kralingseveer, dat in 1941 geannexeerd wordt door Rotterdam. Veertig leden sluiten zich bij deze nieuwe gemeente aan. De classisvergadering die toestemming geeft voor de instituering, aanvaardt ook een hulpvraag van de kerk te Capelle voor ƒ500,- per jaar. Bij de nieuwe gemeente sloten zich na de Vrijmaking ook kerkleden dienin Krimpen aan den IJssel woonden, aan. Vanaf 1964 ging deze kerk Kralingseveer/Krimpen aan den IJssel heten en vanaf 1966 met een eigen vergaderplaats in Krimpen. De leden van Kralingseveer en Capelle-West zijn opgegaan in de kerk te Capelle aan den IJssel-Zuid/West.

De vrijmaking

De onrust in de gerefomeerde kerken rond en tijdens de Tweede Wereldoorlog liet de kerk te Capelle aan den IJssel niet ongemoeid. Ds. D.K. Wielenga JDzn. was in die dagen de predikant (1938-1945). Op de classis van december 1944 bevatte de credentiebrief van de Capelse afgevaardigden de verklaring dat de kerkenraad zich niet gebonden achtte aan ‘de uitspraken van de Generale Synode 1943/44 ten aanzien van de schorsingen en afzettingen van ambtsdragers’ en evenmin aan ‘de binding aan de leeruitspraak, dat het zaad des verbonds is te houden voor wedergeboren en in Christus geheiligd, totdat bij het opwassen uit zijn leer of leven het tegendeel blijkt en de daarmee samenhangende en daaruit voortvloeiende besluiten’.
De classis schorste op 15 december 1944 ds. Wielenga en een aantal ouderlingen en een dag later ook diakenen. Op zaterdag 16 december maakten kerkenraad en gemeente zich vrij van leerbeslissingen, die niet waren volgens de Heilige Schrift.
Een deel van de gemeente ging niet mee waaruit de ‘synodale’ Gereformeerde Kerk werd gevormd. De leden rondom ds Wielenga en de kerkenraad vormden de wettige voortzetting van de Gereformeerde Kerk te Capelle aan den IJssel. De rechter was het daarmee eens, zodat deze gemeente het kerkgebouw aan de Bermweg 332 en alle inventaris, inclusief het archief, kon behouden.

1946-1976

Eind jaren zestig waren binnen de Gereformeerd vrijgemaakte kerken discussies rond de zgn. Open Brief aan de Tehuisgemeente in Groningen. In Capelle onttrokken zich daardoor leden, die zich voegden zich bij de – later: Nederlands Gereformeerde – kerk van Overschie.

Omstreeks 1966 telde de kerk te Capelle ongeveer 420 leden. Intussen was de burgerlijke gemeente Capelle aan den IJssel aangewezen tot’ groeikern’. Er kwamen veel nieuwe woningen,

sterke voorzieningen voor gereformeerd onderwijs en goede verkeersverbindingen. Mede daardoor ging ook de kerk groeien. Voorjaar 1970 werd een nieuw gebouw in gebruik genomen (architect: A.van der Lek), op dezelfde plek aan de Bermweg 332.

Doorgaande groei

Het ledental groeide sterk door. In 1980 waren er al 800 leden. Een tweede predikantsplaats was noodzakelijk geworden. In het kerkgebouw werden vanaf september 1980 dubbele diensten gehouden. De gemeente werd verdeeld in twee wijken. Elke wijk koos voortaan eigen ouderlingen en diakenen. Het kerkgebouw werd uitgebreid. In december 1985 werd De Voorhof – zoals het kerkgebouw vanaf dat moment werd genoemd – feestelijk geopend. Op 19 januari 1988 vond in de kerk een stijlvolle herdenking plaats van het honderdjarig bestaan van de Gereformeerde Kerk te Capelle aan den IJssel. Bij die gelegenheid verscheen het gedenkboek Uit het duister van br. A. de Kievit.

Voortgaande instituering

In september 1991 overschreed het aantal leden de 1100. De kerkenraad nam het besluit toe te werken naar de ontwikkeling van drie zelfstandige kerkelijke gemeenten: Capelle-Noord, Capelle-Zuid en Nieuwerkerk aan den IJssel. Dat hield ook in de instelling van een derde predikantsplaats (1992).
Vanaf 6 oktober 1991 werden in Nieuwerkerk aan den IJssel zelfstandige kerkdiensten belegd. Op 1 januari 1994 kon tot (her)instituering van de kerk in Nieuwerkerk worden overgegaan, met ds. C.J. Smelik als eigen predikant. Ds. R. ter Beek had het op hem uitgebrachte beroep voor de derde predikantsplaats aangenomen en werkte vanaf augustus 1993 in de Noorderwijk, ds A. Kooij in de wijk Zuid. In juni 1996 werd hij opgevolgd door ds D.Th. Vreugdenhil.

Een commissie van de classis adviseerde eind 1995 o.m. de broeders en zusters uit Kralingseveer, Capelle-West en ’s-Gravenland te betrekken bij de vorming van een tweede gemeente in Capelle aan den IJssel. Hieruit volgde dat 1 januari 1998 de streefdatum werd voor afzonderlijke instituering van twee kerken in Capelle aan den IJssel. In een dienst op Nieuwjaarsdag 1998 werd in de Elimkerk de Gereformeerde Kerk te Capelle aan den IJssel-ZuidWest geïnstitueerd als zelfstandige kerk.

Capelle aan den IJssel Noord

De Gereformeerde Kerk te Capelle aan den IJssel heet vanaf 1 januari 1998 de Gereformeerde Kerk (vrijg.) Capelle aan den IJssel-Noord, waarmee we weer voortgaan op het oude terrein in

‘De Polder’: de wijken Schenkel en Schollevaar vormen grotendeels samen het grondgebied van de gemeente in Capelle aan den IJssel.

Besluiten van Generale Synodes binnen de GKv kerken leidden tot openstelling van alle ambten voor vrouwen en een ontwikkeling tot fusie met de Nederlands Gereformeerde Kerken, die waren ontstaan uit conflicten binnen de GKv, in de jaren zestig.

Kerkenraad en gemeente van Capelle aan den IJssel Noord besloten met deze fusie NIET mee te gaan, maar te willen blijven voortbestaan als zelfstandige Gereformeerde Kerk vrijgemaakt, op basis van Schrift en belijdenis.

De vaste grond van het evangelie van Jezus Christus moet er blijven: een asielplaats voor ieder die de zonde wil ontvluchten en zijn toevlucht neemt tot het bloed, de dood, het lijden en de gehoorzaamheid van de Here Jezus. Van daar uit willen we blijven zoeken naar kerkelijke eenheid met allen die in gebondenheid aan de Heilige Schrift zoals beleden in de gereformeerde belijdenis vormgeven.

Door verontrusting over de koers van de NGK en de nieuwe Kerkorde sloten broeders en zusters zich uit de omgeving aan bij de gemeente in Capelle Noord. Deze heeft daardoor meer het karakter van een streekgemeente gekregen.

In goede eensgezindheid en dankbaar willen we zo het gereformeerd kerkelijk leven in de gemeente van Capelle aan den IJssel Noord voortzetten.

GKv Capelle aan den IJssel - Noord